Rust in onrustige markten: marktneutrale strategieën uitgelegd

Door marktrisico te neutraliseren en actief te selecteren, bieden marktneutrale fondsen lage correlatie en potentieel stabiel rendement.

Waarom kiezen voor marktneutraal beleggen?

Veel beleggers ervaren dat hun portefeuille in sterke mate meebeweegt met de aandelenmarkt. Zelfs met een brede spreiding over regio’s en sectoren blijken beursdalingen vaak onontkoombaar. Slimme beleggingsfondsen met een marktneutrale strategie bieden een alternatief: zij proberen rendement te behalen zonder afhankelijk te zijn van de richting van de markt.

Door gelijktijdig long- én shortposities in te nemen – zorgvuldig gebalanceerd – streven deze fondsen naar winst uit relatieve prijsverschillen tussen aandelen. Het doel: stabiliteit in onvoorspelbare markten, en een portefeuille die rust biedt in plaats van paniek.

Lees ook: Stabiel… tot het niet meer werkt: de risico’s van marktneutrale strategieën 

Wat is marktneutraal beleggen?

Een marktneutrale strategie is erop gericht om het marktrisico (ook wel "beta") zoveel mogelijk te elimineren. De fondsen nemen bijvoorbeeld een longpositie in Aandeel X en een shortpositie in Aandeel Y, met als doel het marktrisico te neutraliseren.

In plaats van te speculeren op stijgende markten, probeert het fonds te profiteren van relatieve prijsbewegingen. Als Aandeel X beter presteert dan Aandeel Y – ongeacht of de markt stijgt of daalt – maakt het fonds winst.

Kenmerkend voor marktneutrale fondsen:

• Gelijkwaardige of evenwichtige long- en shortposities binnen sectoren of factoren
  
• Focus op alpha: rendement door selectie, niet door marktrichting
  
• Lage correlatie met brede beursindices zoals de AEX of S&P 500
  
• Vaak systematische of kwantitatieve aanpak
  

Deze strategie vereist nauwkeurige selectie, strakke risicobeheersing en een consistente uitvoering.

Lees ook: Welke slimme beleggingsstrategieën vind je op FundReport?

Hoe werken marktneutrale fondsen in de praktijk?

De meeste marktneutrale fondsen werken volgens een systematische methode, waarbij honderden aandelen dagelijks worden geanalyseerd op fundamentele of kwantitatieve kenmerken. Denk aan:

• Waardering (bijv. koers/winst-verhouding)
  
• Momentum (recente koersbewegingen)
  
• Kwaliteit (balans, winstgevendheid)
  
• Sectorspecifieke factoren
  

Op basis van deze analyse worden aandelen geselecteerd om te kopen (long) en te verkopen (short), met als doel om marktonafhankelijk alpha te genereren.

Veelgebruikte technieken zijn:

• Statistische arbitrage: inspelen op tijdelijke prijsverschillen tussen vergelijkbare aandelen. Bijvoorbeeld twee aandelen uit dezelfde sector die normaliter sterk gecorreleerd zijn, maar tijdelijk uiteenlopen door marktinefficiëntie. De verwachting is dat deze prijzen naar hun historische verhouding zullen terugkeren.
  
• Pair trading: long in aandeel A, short in vergelijkbaar aandeel B binnen dezelfde sector.
  
• Cash-and-carry arbitrage: profiteren van prijsverschillen tussen de spotmarkt en futures op hetzelfde instrument.
  
• Broker- of beursarbitrage: gelijktijdig handelen in hetzelfde instrument op verschillende beurzen bij tijdelijke prijsverschillen.
  
• Convertible arbitrage: long in converteerbare obligaties, short in het onderliggende aandeel.
  

Deze arbitragevormen vereisen snelheid, nauwkeurigheid en vaak een algoritmische of kwantitatieve uitvoering. Sommige fondsen maken bovendien gebruik van leverage of derivaten om hun posities te versterken. In perioden van marktstress kan dit leiden tot extra risico’s zoals margin calls of gedwongen afbouw van posities.

Voorbeelden van marktneutrale strategieën in de praktijk

1. Door betere aandelen te kopen en zwakkere te verkopen

Voorbeeld: Pepsi vs. Coca-Cola
Stel dat je denkt dat Pepsi het de komende maanden beter zal doen dan Coca-Cola, bijvoorbeeld door betere winstcijfers of innovatie. Een marktneutraal fonds kan dan:

• Pepsi kopen (long)
• Coca-Cola verkopen (short)

Wat er daarna met de hele markt gebeurt, maakt minder uit. Het gaat erom of Pepsi beter presteert dan Coca-Cola:

Zolang de 'long' minder ver daalt of meer stijgt dan de 'short', is het resultaat positief – ook als de hele markt daalt.

Kort gezegd: je maakt winst omdat je goed zit met het verschil tussen twee aandelen, niet omdat je gokt op de richting van de markt. Het marktrisico is daardoor beperkt, maar dat betekent niet dat er geen risico’s zijn. 

2. Door gebruik te maken van arbitrage tussen future contracten:

Voorbeeld: prijsverschil tussen twee futures op dezelfde grondstof
Stel: een fonds ziet dat goud-futures op beurs A (bijv. CME in Chicago) worden verhandeld tegen $1.975, terwijl dezelfde maand future op beurs B (bijv. LME in Londen, omgerekend) op $1.985 staat.

Het fonds verwacht dat dit verschil tijdelijk is – en dat de prijzen weer naar elkaar zullen toe bewegen (convergeren).

Wat doet het fonds?

• Shortpositie op de duurste future (LME: $1.985)
• Longpositie op de goedkoopste future (CME: $1.975)
  

Als de prijzen daarna naar elkaar toe bewegen, bijvoorbeeld beide naar $1.980, dan maakt het fonds winst:

De winst komt puur uit het prijsverschil tussen twee identieke producten, niet uit de richting van de goudprijs zelf. Ook als goud daalt naar $1.960 of stijgt naar $2.000, is de winst behaald zolang het prijsverschil verdwijnt.

Let op: als het prijsverschil zich niet herstelt – of juist groter wordt – kan de strategie verlies opleveren. Arbitrage is niet risicoloos, zeker als er structurele factoren achter het verschil zitten. Het marktrisico is hier beperkt, maar dat betekent niet dat er geen risico’s zijn. 

3. Via statistische arbitrage tussen currencies

Voorbeeld: Statistische arbitrage tussen EUR/USD en GBP/USD
Een fonds analyseert dagelijks de historische koersrelatie tussen EUR/USD en GBP/USD. Deze twee valutaparen bewegen vaak gezamenlijk in dezelfde richting, omdat zowel de euro als het Britse pond tegenover de dollar worden uitgedrukt en beide onder invloed staan van Amerikaanse rente- en beleidsverwachtingen.

Op een dag constateert het fonds een afwijking:

• EUR/USD is gestegen met +1,2%
• GBP/USD is achtergebleven en slechts +0,3% gestegen
  

Volgens het model is dit verschil statistisch significant – historisch gezien zou het kleiner moeten zijn.

Wat doet het fonds?

• Koopt GBP/USD (long)
• Verkoopt EUR/USD (short)
  

Doel: zodra het verschil zich herstelt en de koersverhouding weer binnen de normale bandbreedte komt, wordt de positie gesloten.

Resultaatvoorbeelden:

Ook hier komt de winst uit relatieve beweging tussen twee sterk gecorreleerde valuta, niet uit het gokken op een stijgende of dalende dollar.

Waarom dit werkt (en waarom het riskant is)

• Deze strategie steunt op reversion to the mean: de aanname dat tijdelijke afwijkingen in correlatie zich corrigeren.
• Risico’s ontstaan als er fundamentele veranderingen zijn, zoals brexitnieuws, monetair beleid of geopolitiek, waardoor de correlatie langdurig verbreekt.
• Net als bij aandelenstatistiek vereist dit zeer nauwkeurige data-analyse, snelle uitvoering en strikt risicobeheer.

Wat levert marktneutraal beleggen jou op als investeerder?

Een marktneutrale strategie kan een waardevolle toevoeging zijn aan je portefeuille – vooral wanneer je zoekt naar stabiliteit en rust in een onvoorspelbare beleggingswereld.

• Minder afhankelijk van stemming of paniek op de beurs
  
• Rendement dat niet samenvalt met indexen zoals de AEX of S&P 500
  
• Potentieel beter gespreide of minder marktgevoelige resultaten – afhankelijk van strategie, discipline en marktomstandigheden

Wat zijn de risico’s van marktneutraal beleggen?

Hoewel marktneutrale fondsen aantrekkelijk kunnen zijn voor stabiliteit, brengen ze ook specifieke risico’s met zich mee:

• Selectie- en modelrisico
   De strategie is sterk afhankelijk van de kwaliteit van het selectieproces. Foutieve aannames of onvolledige data kunnen leiden tot verlies.
  
• Kostenstructuur
   Marktneutrale fondsen verhandelen vaak intensief en hanteren performance fees. De kosten kunnen hoger liggen dan bij traditionele fondsen.
  
• Leverage en liquiditeit
  Sommige fondsen gebruiken hefboomconstructies of derivaten. In stressvolle marktomstandigheden kan dit tot onverwachte verliezen leiden.
  
• Complexiteit en transparantie
  De strategie kan moeilijk te doorgronden zijn voor niet-professionele beleggers. Duidelijkheid over aanpak, risico’s en prestaties is essentieel.
  

Voor wie zijn marktneutrale fondsen geschikt?

Marktneutrale fondsen passen bij beleggers die:

1. beschikken over > €250.000 vrij belegbaar vermogen
2. zoeken naar rust en stabiliteit in hun portefeuille
3. minder afhankelijk willen zijn van de richting van de beurs
4. bereid zijn te beleggen in strategieën met beperkte liquiditeit
5. fondsen kiezen op basis van transparante, geverifieerde prestaties

Marktneutrale fondsen op FundReport

Op FundReport vind je meerdere fondsen die werken volgens een marktneutrale strategie. Elk fonds wordt gepresenteerd met:

• Een duidelijke beschrijving van de strategie
  
• Geverifieerde netto resultaten via onafhankelijke fondsadministrateurs
  
• Inzicht in risico’s, looptijd, structuur en verhandelbaarheid
  
• Uitleg over het selectieproces en de bronnen van alpha
  

Bekijk ook: Alle slimme fondsen op één plek – waarom FundReport je beginpunt is